Systemisch werken gaat ervan uit dat iedereen wordt beïnvloed door de systemen waarvan hij of zij deel uitmaakt. Je eigen familie is zo’n systeem, maar ook de organisatie waarbinnen je werkt, een vereniging, een team of je sociale omgeving. Wat er in zo’n systeem allemaal gebeurt en de plaats die jij hierin inneemt, bepalen (vaak onbewust) wat je doet en waarom.
Systemisch werken is een manier om inzicht te krijgen in jouw eigen plek in een systeem, welk systeem dan ook, en je verhouding met de anderen in dat systeem. Systemisch werken kan leiden tot inzicht en biedt ook een sleutel tot oplossingen.
Vanuit je systeem van herkomst ofwel je familiesysteem heb je bepaalde boodschappen meegekregen. Soms was dat helpend, soms niet. Het kan zijn dat je van huis uit heel veel zelfstandigheid hebt geleerd. Dat is natuurlijk prachtig. De vraag is dan: kun je dan nu, als volwassene ook om hulp vragen of wil je altijd alles alleen doen? Het kan ook zijn dat je geleerd hebt om heel hard te werken. Sta je jezelf dan nu toe om het ook eens rustiger aan te doen?
Nog enkele voorbeelden: “hier praten wij niet over” of “met sommige familieleden daar hebben we geen contact mee. Die hebben iets gedaan wat de kinderen niet mogen weten.”
Wat kan je dan nu in de weg zitten? Bijvoorbeeld; je niet kunnen uiten.
Je krijgt ook mooie dingen mee vanuit de familie: respect, elkaar liefhebben, doorzettingsvermogen. Wat je vanuit je familie hebt meegekregen, dat leef je vaak onbewust door. Je blijft altijd deel uitmaken van je familie. Het is aan ons om te kijken: welke boodschappen neem ik mee? En als we het anders gaan doen, dan wat in de familie gebruikelijk was, kunnen we ons schuldig gaan voelen. Horen we er dan nog wel bij?
Familiesystemen blijken onderhevig te zijn aan 3 natuurwetten, ook wel velden genaamd.
De Systemische Wetten overstijgen de familie:
- Binding: iedereen en alles hoort erbij
- Orde: iedereen heeft een eigen plek en taak in de volgorde
- Geven en nemen: de behoefte aan balans en gelijkwaardigheid
Het systeem is in balans als deze wetten gerespecteerd worden.
Deze wetten blijken ook werkzaam te zijn in elk ander sociaal systeem, dus ook in onderwijsorganisaties. Het benaderen van vraagstukken kun je doen met deze 3 wetten als invalshoek.
We zeggen dan: "Je zet de Systemische bril op".